مؤلّف و ارزيابى كتاب:
ولادت مؤلف
هر شخصيّت و دانشمندى در برخورد با نام او ثنايش گفته و با عظمت و تكريم
او را ستوده است،و رأى همگان بر فضل و فقه و تبحّر و جلالت قدر و علوّ شأن
و اعتماد بر كتابش منطبق است.
شيخ ابراهيم قطيفى؛معاصر محقّق كركى-رحمهما اللّه-در كتاب«الوافية في تعيين
الفرقة النّاجية»بنابر نقل قاضى نور اللّه تسترى قدّس سرّه در مجالس المؤمنين ضمن ترجمهء
حال أبو بكر حضرمى حديثى نقل نموده و در بيانش چنين گويد:«الحديث الأوّل،ما
رواه الشّيخ العالم الفاضل العامل الفقيه النّبيه أبو محمّد الحسن بن علىّ بن شعبة
الحرّانى في الكتاب المسمّى بالتّمحيص عن أمير المؤمنين عليه السّلام-ثمّ ذكر الحديث»يعنى:
«حديث نخست روايتى است كه دانشمند فاضل عامل فقيه و هوشيار أبو محمّد حسن
ابن على بن شعبه حرّانى در كتاب خود بنام«تمحيص»از امير المؤمنين عليه السّلام نقل كرده
كه فرمود-و حديث را ذكر مى كند-».
علاّمهء مجلسى-رضوان اللّه عليه-در فصل دوم كتاب بحار الأنوار گويد:به نسخه اى
عتيق و قديمى از كتاب«تحف العقول»دست يافتم كه نظم و ترتيب آن حاكى از
علوّ شأن مؤلّفش دارد و بيشتر متن كتاب پند و اندرز؛و اصول معلومه اى است كه
بى نياز از سند است.
شيخ حرّ عاملى-رحمه اللّه-در كتاب خود«أمل الآمل»مؤلّف را به لفظ فاضل و
جليل ستوده و او را محدّث خوانده است.
مرحوم افندى(شاگرد علاّمهء مجلسى)صاحب كتاب رياض العلماء از وى بنام فاضل،
عالم و فقيه ياد مى كند،و او را مورد اعتماد استاد خود و نيز مرحوم فيض كاشانى
ميداند.
سيّد بزرگوار محمّد باقر خوانسارى در كتاب«روضات الجنّات»از او تمجيد
كرده و گفته:«او فردى است فاضل،فقيه،دانشمند،هشيار،بلندپايه و آبرومند،
و كتابش«تحف العقول»گسترده و پرفائده مى باشد و مورد وثوق اصحاب است»،
سپس به محتواى كتاب پرداخته و ضمن تعريف از آن فصول مختلف آنرا بيان نموده
است.
